Moderne crisisbeheersing
Na een welkom aan de aanwezigen opende Gert-Jan Ludden de bijeenkomst met een presentatie “van klassieke rampenbestrijding naar moderne crisisbeheersing”. Hij accentueerde dat rampenbestrijding en crisisbeheersing verschillende begrippen zijn en dat we in de praktijk meer aandacht hebben voor rampencommunicatie (geprotocolleerd) dan crisiscommunicatie (handelen naar bevind van zaken). Dat wordt versterkt doordat de veiligheidsregio’s zich concentreren op fysieke veiligheid en de sociale veiligheid, economische veiligheid, ecologische veiligheid en territoriale veiligheid onderbelicht laten.
Aan de hand van enkele voorbeelden toonde Gert-Jan aan dat crisisbeheersing veel complexer is, internationaal verweven, meer top-downbenadering is dan bottom-up, meer publiek-private samenwerking kent en slagvaardig leiderschap en crisiscommunicatie vereist. Gert-Jan gaf aan dat crisiscommunicatie relatiecommunicatie moet zijn en geenszins reputatie- en marketingcommunicatie. Het belang van de getroffenen staat altijd voorop en vertel meedogenloos eerlijk wat je weet en wat je niet weet.
Poulevorming crisiscommunicatie
Als tweede spreker betrad Frank Havik het podium met een presentatie over “crisiscommunicatie Brabant: Quo Vadis?”. Hij ging in op de resultaten van de enquête over regionale poulevorming crisiscommunicatie voor zorginstellingen. Van de geënquêteerden bleek 90% voorstander te zijn van poulevorming. Men wilde de poule liever vormgeven per veiligheidsregio dan Brabantbreed, waarbij de GHOR dan als beheerder van de poule zou functioneren. Verder was men voor het onderling uitwisselen van telefoonnummers en mailadressen en een verrekening bij een operationele inzet.
In het tweede deel van zijn presentatie liet Frank een filmpje zien over een ontsnapte cobra in Made dat wereldnieuws werd. Hij gebruikte dit als opstap voor een toelichting op crisiscommunicatie als operationeel proces binnen de veiligheidsregio’s en de zorginstellingen Brabant. Inmiddels zijn vele omgevingsanalisten, pers- en publieksvoorlichters en adviseurs communicatie CBT/OCT hierin getraind en wordt het gedachtegoed van de doelstellingen informatievoorziening, schadebeperking en betekenisgeving steeds beter omarmd. Frank gaf aan dat na alle opleidingen en trainingen de tijd nu is aangebroken voor oefeningen.
Brand Chemie Pack
Na een korte pauze nam Marieke van Wijk, communicatieadviseur van de veiligheidsregio midden west Brabant het woord. Zij gaf aan dat de brand bij Chemie Pack (2011 Moerdijk) geleid heeft tot een wake-up call. Vanaf dat moment zijn er zes regionale communicatieteams van elk zeven leden binnen de veiligheidsregio opgericht. Binnen de teams zijn alle disciplines van crisiscommunicatie onder gebracht. Aan de hand van de GRIP opschalingsstructuur legde Marieke uit welke communicatiefunctionarissen op welke niveaus betrokken zijn onder het mom van ‘een bron een boodschap’.
Aan de hand van casuïstiek daagde zij het publiek uit mee te denken in communicatiedilemma’s en de aansluiting van de zorgsector op de GRIP structuur. De veiligheidsregio heeft inmiddels enkele jaren ervaring met regionale poulevorming crisiscommunicatie en men is erg tevreden daarover. Er zijn goede regels opgesteld voor piketdiensten, vergoedingen bij inzet en procedures voor opleiden, trainen en oefenen. Het feit dat er relatief weinig crisissituaties plaatsvinden leidt soms tot een vorm van verslapping en daarvoor moeten we waken zo stelde Marieke.
Na de lunchpauze stond het middagprogramma in het teken van lessons learned crisiscommunicatie van daadwerkelijke gebeurtenissen. Het werden twee boeiende voordrachten, waarvan we één hieronder kort toelichten.
Evacuatie Vumc
Ellen van den Boomgaard besprak de evacuatie van Vumc als gevolg van de gesprongen waterleiding in 2015. Een enorme logistieke operatie waarbij alle patiënten naar andere ziekenhuizen en het calamiteitenhospitaal zijn getransporteerd. Als gevolg van stroomuitval en het niet beschikbaar zijn van de website kwam de crisiscommunicatie wat laat op gang. Vrij snel daarna verliep de communicatie prima via Twitter, LinkedIn en Facebook. Het werd een unieke operatie, aangestuurd door het crisismanagementteam waar Ellen deel van uitmaakte.
Wouter Bos zat in een enigszins vrije rol, waardoor hij prima kon functioneren in samenspraak met het COPI en als gezicht van de crisissituatie ’s avond een toelichting kon geven bij Jeroen Pauw. Ellen ging verder in op alle interne en externe communicatie-inspanningen en blikte daarop tevreden terug. Ook uit een enquête onder alle patiënten bleek een hoge mate van tevredenheid over de aanpak. Imponerend vond zij de militaire ondersteuning die geboden is bij de evacuatie van de patiënten. Alle deelnemers ontvingen nog een mooi boekje met het verslag van deze crisis.
Al met al was het een inspirerende themabijeenkomst waar we met tevredenheid op kunnen terugblikken. Tussen de bedrijven door werd door Frank Havik nog een kennisquiz crisiscommunicatie gehouden. De quiz was ofwel te gemakkelijk ofwel de deelnemers waren buitengewoon goed opgeleid. Velen beantwoorden alle vragen goed.