Kennen jullie de wet van Murphy?
Met deze vraag opende ambulanceverpleegkundige Alex Deuster de eerste casus die de zaal muisstil kreeg. Een haast symbolische overgang voor het onvoorspelbare werk in de acute zorg. Nadat dagvoorzitter Peter van Gessel, gynaecoloog in het Bravis ziekenhuis, de aanwezigen even daarvoor welkom heette, klonk de meldkamer-melding van casus 1 door de aula. Het schakelen tussen de de zorgprofessionals begon.
Het mesje
SEH-arts Linda Doomen nam het woord van Alex over. Ze vertelde dat ze op deze bewuste nacht startte met een razendsnelle briefing aan de betrokken zorgverleners. Onder hen twee andere sprekers: gynaecoloog Ingrid Gaugler en kinderarts Bart Kuipers. Ingrid nam haar noodkoffer en een mesje mee naar de SEH. “Het kind moet er uit!”, dacht ze. Het mesje zou voor Ingrid en Bart later symbool staan voor deze casus. Want toen de situatie van mevrouw verslechterde, werd Ingrids primaire gedachte werkelijkheid. Ingrid voerde haar eerste, enige en naar eigen zeggen hopelijk laatste perimortem sectio uit, en er werd een meisje geboren. Bart Kuipers vertelt over de opvang van de neonaat waaronder beademing met de neopuff en reanimatie. Tevergeefs. Het meisje overleed op de IC, in het bijzijn van de ouders.
Terug naar de wet van Murphy
Een wet die zegt dat soms alles wat fout kán gaan, fout gaat. Maar ging écht alles fout? Je kunt een perimortem sectio zo uitleggen, maar de zorgverleners kunnen trots zijn op hun handelen. Ze worden hierin gesterkt door een brief die (groot)ouders schreven aan het ziekenhuis. SEH-arts Linda las een aantal zinnen voor. Ze waren dankbaar voor de empathische hulp aan hun dochter. Zij waren ervan overtuigd dat de zorgmedewerkers alles deden wat ze konden. De zaal slikte, applaudisseerde, sprak na en dronk een kwartiertje koffie voordat kinderarts-neonatoloog Petr Jira van het JBZ de avond vervolgde. Is de oorzaak relevant als een hoogzwangere een circulatiestilstand krijgt?
In de eerste fase niet, volgens de literatuur waar Petr Jira indook om het onderwerp ‘circulatiestilstand laat in de zwangerschap’ te duiden. “Iedere minuut telt, aldus Jira die ook vertelde over de zeldzaamheid van een perimortem sectio. Door de zeldzaamheid van een circulatiestilstand tijdens de zwangerschap hebben de meeste ziekenhuizen geen standaard protocol voor deze specifieke situatie. “Belangrijk is om in zo’n situatie alles te laten vallen en direct aan de slag te gaan”, aldus Jira.
Bekijk de presentatie van Petr Jira
Casus 2: Bloedverlies in derde trimester zwangerschap
Verloskundige Bregje Verwijmeren, ambulanceverpleegkundige Jeske Leijtens en klinisch verloskundige Astrid Damen vertelden over een casus bij FAM, het samenwerkingsverband tussen verloskundigenteams, gynaecologen, kinderartsen en kraamzorg. Bregje werd ’s nachts gebeld over een zwangere vrouw met bloedverlies en ging direct op huisbezoek.
“Ik trof een 40 weken zwangere vrouw met goede cortonen, ze was niet in partu maar had wel ruimhelderrood bloedverlies. Ik schakelde een ambulance in via de triageverpleegkundige. Een bewuste keuze, omdat zij alle gegevens van mevrouw direct bij de hand had”, aldus Bregje. Bij FAM werken ze met een uniek systeem waarbij altijd één verloskundig triagist dienst heeft. Cliënten bellen één nummer waar ze direct terechtkunnen bij de triagist voor spoedzorgvragen of klachten. De triagist heeft alle gegevens van de cliënten direct bij de hand en een overzicht over drukte op de verloskamers, moeder-kindafdeling en kraamhotel. Dit systeem zorgt korte lijnen tussen de eerste en tweede lijn en minder telefoontjes tijdens het uitvoeren van een consult of een partus.
Een mooie samenwerking!
De ambulance was binnen 8 minuten ter plaatse, en kon vlot mee op transport,aldus Jeske. Door de fijne communicatie tussen de diverse zorgprofessionals werd een parallelle actie in gang gezet. Dat houdt in dat in het ETZ uit voorzorg de OK en de kinderarts paraat stonden voor deze casus omdat de oorzaak van het bloedverlies nog onbekend was. Om 01:40 uur kwam mevrouw stabiel aan op de verloskamers met goede foetale conditie”, aldus Jeske.
Klinisch verloskundige Astrid vertelt dat dan diverse onderzoeken worden ingezet om te achterhalen wat de oorzaak van het bloedverlies kan zijn, maar de oorzaak kan niet altijd worden achterhaald. Tijdens de periode van observatie bleek dat de patiënt toch ontsluiting kreeg en dat de bevalling zou beginnen. In de dagdienst werd een gezond kindje geboren. Ik weet eerlijk gezegd niet meer of het een jongen of meisje was”, aldus Astrid haast verontschuldigend tegen een lachende zaal. “De zorg werd afgeschaald en de OK, kinderarts en supervisor geïnformeerd. Een mooie samenwerking tussen alle zorgverleners!”
Conclusie na een geslaagde avond
“Wat is goede communicatie?”, vroeg Peter van Gessel nadat iemand uit de zaal het belang van goede communicatie noemde als overeenkomst tussen de twee cases. “Geen informatie verliezen en open staan voor feedback. Niet belerend, maar lerend”, was een van de reacties. Een ziekenhuisverpleegkundige zei: “We waarderen de terugkoppeling dat de ambulance gaat rijden, 10 minuten kan een verschil maken.” Tot slot volgde een terugblik op de perimortem sectio. “Je kunt het oefenen, maar leer ook van deze casus. Kijk hoe het in je ziekenhuis geregeld is en ga erover in gesprek”, aldus Peter van Gessel met passende slotwoorden.