De sprekers van de thema-avond bekkenletsel op 30 juni waren betrokken bij twee casussen. Ze vertellen over het beloop van deze vaak complexe letsels. Van de melding, de ambulance, de opvang en behandeling in het ziekenhuis, tot de kwaliteit van leven erna. Casus 1 gaat over een 62-jarige vrouw die van een 10 meter hoog balkon viel. Casus 2 behandelt een 35-jarige vrouw die met haar motor met 70 km per uur op een auto botste.
Signaleren en stabiliseren
Ambulanceverpleegkundige Rosetta Galotta: “We werken volgens landelijk en regionaal protocol. De 62-jarige vrouw troffen we bij bewustzijn aan met verschillende fracturen. Omdat we bekkenletsel vermoedden, brachten we een bekkenband aan.”
Traumateam
“Het is essentieel om het bekken samen te binden met bijvoorbeeld een bekkenband om bloedingen te stoppen en de patiënt te stabiliseren,” vertelt Martijn de Kruijf, arts-assistent chirurgie die deze vrouw in het ziekenhuis opving met het traumateam. In het ETZ staat 24/7 een gespecialiseerd traumateam klaar met onder andere een traumachirurg, verpleegkundigen, intensivist, anesthesioloog en SEH-arts. Het Tilburgse ziekenhuis is het Brabantse expertisecentrum voor bekkenletsel.
Hybride OK
“We zijn een behandel-, kennis-, registratie- en expertisecentrum. We hebben zowel ‘de knullen (m/v) als de spullen’”, vertelt traumachirurg Koen Lansink. “Die ‘knullen’ kunnen werken in een hybride OK: hier is diagnostiek, behandeling én operatie mogelijk doordat de hybride OK niet alleen volledig is toegerust voor operatieve behandeling maar ook voor interventie/radiologische behandeling.” Hier gaat de patiënt zo nodig naartoe ná de eerste opvang op de traumakamer.
Primary en Secondary Survey
Op de traumakamer vindt het eerste onderzoek, de Primary Survey, plaats. Martijn de Kruijf: “We wisten al van de ambulance dat we groot letsel konden verwachten. Op de thorax- en bekkenfoto was goed te zien dat zowel het borstbeen als het bekken waren gebroken. Er werd een plan gemaakt voor verdere behandeling. Dat was in dit geval een uitgebreide operatie voor de permanente fixatie van het gebroken bekken. We hebben altijd het gevoel van urgentie, maar het is wel belangrijk dat de patiënt stabiel genoeg is. Het kan dus zijn dat de operatie, na primaire stabilisatie, wordt uitgesteld.” Koen Lansink vult aan: “Zo’n operatie is moeilijk in te plannen. In Tilburg werken drie gespecialiseerde bekkenchirurgen. Die voeren zo’n tachtig bekkenoperaties uit per jaar.”
Motorongeluk
Verder met casus 2. Rosetta en haar collega’s troffen een motorrijdster bij bewustzijn aan, maar met heel veel pijn en letsels. Ze besloten ook bij deze vrouw een bekkenband om te doen. “Dat doen we bij het geringste vermoeden van bekkenletsel.” Dat vermoeden bleek terecht. Traumachirurg Hilco Theeuwes: “We zagen op de foto een breuk in het schaambeen, het bekken zag er aan de achterkant gehavend uit.”
Risico op bloedingen
“Voorzichtigheid is geboden”, waarschuwt Theeuwes, “Bekkenletsel kan veel bloedingen veroorzaken. Dan blijkt weer het voordeel van onze traumakamer: hier kunnen we een CT-scan maken zonder een patiënt te verplaatsen. Het was zaak haar zo snel mogelijk chirurgisch te stabiliseren, zodat ze naar de IC kon worden overgebracht. De operatie voor definitieve fixatie vindt pas plaats zodra de patiënt stabiel genoeg is.”
Kwaliteit van leven
Beide dames wachtte een lang revalidatietraject. Lars Brouwers, de laatste spreker van de avond, deed een studie naar de langetermijngevolgen van bekkenletsel. Hij volgde patiënten een jaar na het letsel. Hij onderzocht de gezondheid aan de hand van de mate van mobiliteit, zelfzorg, pijn en stemming. “Na een jaar is pijn de meest gehoorde klacht. Er is een duidelijk verschil zichtbaar tussen man en vrouw. Vrouwen waardeerden hun levenskwaliteit gedurende het jaar lager dan mannen. Hoe dat komt, is onderwerp voor vervolgonderzoek.”
Preoperatief, tijdens de operatie en in het ziekenhuis werken we er samen hard aan om de patiënt de best mogelijke zorg te verlenen. Maar daarna wacht een lang traject, dat zowel lichamelijk als geestelijk zwaar kan zijn. Bekkenletsel is, zoals vastgesteld, bijzonder complex. Niet alleen voor de chirurg, maar ook voor de patiënt.