Met het openen van deze centra wordt ingezet op een wijkgerichte en vraaggerichte aanpak. “Door het compleet anders inrichten van de toeleiding (patiënten komen terecht bij de juiste behandelaar, red.), bieden we een antwoord op de groeiende wachtlijsten en de veranderende zorgvraag. We gaan letterlijk dichter in de wijk en bij de huisarts opereren”, aldus Alex de Ridder, bestuurder bij GGz Breburg.
Om dit te kunnen realiseren, is het dus van belang dat we een compleet andere werkwijze hanteren. “We stappen af van altijd maar standaard een uitgebreide intake doen; we introduceren de zogeheten verkennende gesprekken.”
Aanpak
De geestelijke gezondheidszorg (ggz) is helaas regelmatig in het nieuws vanwege de enorme wachtlijsten. Voor sommige aandoeningen kan dat uitlopen tot een jaar of soms nog langer. “Wij vinden al heel lang dat dat niet kan, maar het lukte ons maar niet om dat goed aan te pakken”, zegt De Ridder. De gedachte is dat veel cliënten ofwel ten onrechte wachten op ggz-hulp, of ze wachten op de verkeerde zorgroute. Dat is mede het resultaat van een verkeerde toeleiding. De Ridder: “Wij vragen de huisarts nu, kruis maar aan. Is het stemming of angst, een persoonlijkheidsprobleem of adhd? Vervolgens komt een cliënt op de wachtlijst voor de betreffende zorglijn, waarbij het geen uitzondering is dat na een half jaar wachten vastgesteld wordt dat er een ander probleem is en dan volgt weer een nieuwe wachttijd, heel klantonvriendelijk.”
Deze aanpak moet anders. “We gaan verkennen wat er speelt. Onze ervaring is dat de mensen die bij ons komen, problemen hebben op meerdere levensgebieden. Vaak wordt dat pas in de loop van een behandeling goed duidelijk. Met de verkennende gesprekken kun je al heel veel dingen van te voren doen voordat je een specifiek traject start. Sterker nog, soms vervalt de noodzaak voor specialistische ggz-hulp als aangrenzende, maatschappelijke of financiële ‘problemen’, op de rit zijn.”
Geen wachtlijsten
In de Mentale Gezondheidscentra combineren de twee ggz-organisaties de generalistische aanpak van Indigo met de specialistische kennis van GGz Breburg. Binnen de Mentale Gezondheidscentra voeren professionals met mensen met psychiatrische problematiek snel een verkennend gesprek waarin ze onderzoeken welke hulp het beste bij de hulpvraag past. De Ridder: “Dat betekent dat we soms ook buiten ons eigen domein kunnen stappen. De gesprekken worden veelal samen met de huisartsen en de praktijkondersteuners ggz gevoerd. Samen kijken we naar een gewenste vervolgstap. Veel meer op maat en hulpvraag gericht dus. Door deze nieuwe manier van werken verwachten we eind 2022 geen wachtlijsten meer te hebben.”
Naast de verkennende gesprekken gaan de mentale gezondheidscentra uiteraard ook de klassieke diagnostiek doen en de toewijzing als er wel gespecialiseerde zorg nodig is, waaronder ook de kortdurende behandelingen. Basis ggz gaat hier helemaal in mee. De centra gaan ook zorgdragen voor de nazorg van cliënten die klaar zijn met hun specialistische traject.
Stijgende hulpvraag
Door covid worden meer verwijzingen verwacht. “We zien nu al dat we de aanvraag van de jeugd bijna niet aankunnen. Ook zijn er steeds meer volwassenen die het niet meer trekken.”
Eenzaamheid, langdurige isolatie of een combinatie daarvan en het wegvallen van bepaalde structuren zorgen voor een stijgende hulpvraag. In de beginfase leek Covid sommige mensen wat meer rust te geven; ze hoefden minder, er waren minder prikkels. “We zien nu dat de groep die eronder lijdt groter en groter wordt. Wij vrezen dat als ook de economische crisis doorzet, veel meer psychiatrische crisissen plaatsvinden tot en met mogelijk een stijging van suïcidecijfers en dat wil je voorkomen.”
Landelijk model
De eerste twee Mentale Gezondheidscentra openen naar verwachting in mei. De rest van het jaar volgen er meer, zodat iedere regio in de toekomst een eigen Mentaal Gezondheidscentrum heeft. Zo kan elke zorgprofessional een vast centrum benaderen voor consultatie of advies en kunnen zij beter worden geholpen met de ggz-problematiek die zij in de praktijk tegenkomen.
De Ridder is ervan overtuigd dat deze aanpak werkt en succesvol is. Het zou zelfs een landelijk model kunnen worden, omdat het nog geen enkele regio is gelukt om de wachtlijsten onder controle te krijgen. “Mooi toch om zo’n grote ambitie te hebben.”