“Zijn wij superman of soms ook een bedreiging voor de patiënt?” Deze prikkelende vraag stelt traumachirurg ETZ Koen Lansink tijdens het drukbezochte symposium Trauma Topzorg. “Met andere woorden: in hoeverre heeft de 24/7 topzorg behandeling op de traumakamer impact op lichaam en geest?” In het ETZ liepen de afgelopen vier jaar diverse onderzoeken van heel verschillende aard. Bij alle onderzoeken staat het verbeteren van patiëntenzorg voorop. De rode draad in alle onderzoeken is het welbevinden van de patiënt.
Acute stressstoornis
Het is een feit dat traumapatiënten naast het lichamelijk herstel vaak kampen met bijkomende klachten die het oppakken van de dagelijkse bezigheden belemmeren. “Patiënten kunnen tekenen vertonen van een acute stressstoornis. Deze symptomen treden meteen of korte tijd na de traumatische gebeurtenis op. De klachten zijn meestal van korte duur; van enkele uren tot een paar dagen, maximaal 4 weken. Patiënten kunnen bijvoorbeeld niet over het trauma praten, hebben een verdoofd gevoel of hebben problemen met het geheugen”, vertelt klinisch psycholoog Jeanine van Hellenberg Hubar - Van Bergen. Onderzocht wordt of de behandelmethode EMDR ook toegepast kan worden bij traumapatiënten met symptomen van een acute stressstoornis.
Psychosociale klachten
Collega-onderzoeker Maria Karabatzakis onderzoekt de psychosociale klachten die patiënten kunnen ervaren na een trauma. Uit haar literatuuronderzoek blijkt dat tot driekwart van de mensen na een trauma ook na langere tijd nog klachten kunnen hebben op het gebied van emoties, angst, vermoeidheid, geheugen, bewegen en dagelijks handelen. Hiervoor heeft ze een screeningslijst voor patiënten ontwikkeld die momenteel geïmplementeerd wordt. Met deze screeningslijst wordt ingeschat of patiënten op de lange termijn psychologische klachten houden.
Nazorgpoli
Een ander concreet resultaat van dit onderzoek is de nazorgpoli die sinds 1 oktober 2018 gestart is in het ETZ. “Door de klachten met de ontwikkelde screeningslijst in kaart te brengen, kunnen wij de patiënt en zijn partner/mantelzorger ondersteunen bij het herstel”, legt IC-verpleegkundige Christel Slobbe uit. De komende periode moet uitwijzen of de nazorgpoli een goede aanvulling is op de reguliere zorg.
BIOS
Een groot onderdeel van Trauma Topzorg is de omvangrijke studie Brabant Injury Outcome Surveillance (BIOS). In dit onderzoek, dat uniek te noemen is in zowel onderwerp als duur en omvang, zijn bijna vijfduizend patiënten in de twee jaar na hun opname in een van de Brabantse ziekenhuizen op diverse momenten gevraagd naar hun welbevinden. Een van de lessons learned is dat de huidige vragenlijstmethodiek nadelen heeft. Patiënten kregen meer dan honderd vragen op ieder meetmoment. “Dit wordt door patiënten ervaren als een grote belasting, ze hebben wel andere zaken aan hun hoofd in hun herstelproces. De vragenlijsten kregen we meestal op papier terug. Dit brengt voor onderzoekers veel werk met zich mee”, vertelt onderzoeker Nena Kruithof. “Ook geven de antwoorden ruimte voor interpretatie. We zijn tot de conclusie gekomen dat de vragenlijsten anders opgezet moeten worden. Hier gaan we mee aan de slag”, licht klinisch epidemioloog Mariska de Jongh toe. Zij is tevens projectleider van Trauma Topzorg in het ETZ.
Miltletsel
Wat is de beste behandelmethode voor een milttrauma? “We kijken nog nauwelijks naar de kwaliteit van leven van traumapatiënten na behandeling van het miltletsel. Terwijl miltletsel voor de ene patiënt een heel andere impact kan hebben dan voor de ander. Bijvoorbeeld omdat ze levenslang vaccinaties moeten krijgen of langdurig medicijnen moeten slikken”, vertelt Claudia Raaijmakers. Ze is arts in opleiding tot radioloog in het ETZ en arts-onderzoeker/promovendus voor dit project. Als het gaat om behandeling van milttrauma, valt er nog wat te verbeteren volgens de onderzoeker. “Er zijn richtlijnen, maar in de praktijk blijkt dat de toepassing hiervan verschilt per ziekenhuis en zelfs per arts”, aldus Claudia. Het doel van dit onderzoek is dan ook om te komen tot een patiëntgericht protocol.
Openheid
Dagvoorzitter Rosanne Hertzberger sluit het symposium af met een pleidooi voor het onderling delen van onderzoek. “Ik pleit voor meer openheid en open communicatie, daarmee helpen we andere ziekenhuizen en zorgprofessionals die ook willen communiceren en samenwerken.
Vervolgsubsidie
In het Topzorg programma krijgen topklinische ziekenhuizen subsidie voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs waar gewoonlijk alleen universitair medisch centra voor in aanmerking komen. Nu bekend is dat het Topzorg programma een vervolg krijgt, moet worden bepaald welke zorginstellingen in aanmerking komen voor de vervolgsubsidie van 32 miljoen euro.