Terugblik themabijeenkomst neurotrauma en orgaandonatie

1138 mensen wachten op een orgaan. Zorgverleners hebben een belangrijke verantwoordelijkheid in de begeleiding richting nabestaanden. Met een goede uitleg kunnen zij een betere keuze maken en komen er meer organen beschikbaar voor patiƫnten op de wachtlijst voor orgaandonatie.
Terugblik themabijeenkomst neurotrauma en orgaandonatie

Een bijzondere casus over dit onderwerp werd besproken tijdens de thema-avond neurotrauma en orgaandonatie op 19 september. De bijeenkomst vond plaats in de aula van het ETZ Elisabeth in Tilburg en werd georganiseerd door NAZB en de Commissie Orgaan- en Weefseldonatie van het ETZ.

 

Zo snel mogelijk naar traumacentrum

Jelmer Oving, ambulanceverpleegkundige bij Brabant RAV Midden-West-Noord, is bij de prehospitale opvang. Een 43-jarige vrouw is aangereden door een auto. Het ziet er volgens Oving al meteen slecht uit; de patiënt is niet aanspreekbaar en er komt bloed uit mond en oren. “De traumahelikopter was al onderweg, maar we waren slechts vier minuten verwijderd van het traumacentrum (ETZ Elisabeth). Wachten op het Mobiel Medisch Team zou vertraging opleveren. We besloten zo snel mogelijk naar het traumacentrum te rijden.”

 

Schade hersenstam

Neurochirurg Hilko Ardon licht vervolgens de eerste opvang toe. “Ook wij waren niet optimistisch. Op de CT-scan was veel schade aan de hersenstam te zien. Dan gaan we overwegen of we wel of niet gaan behandelen.” De neurochirurgen nemen meerdere factoren in ogenschouw, waaronder leeftijd, comorbiditeit, verwachte uitkomst, religie en de wensen van de familie. In overleg met familieleden, neurochirurg, intensivist en traumachirurg is besloten mevrouw niet te opereren.

 

Familiegesprekken

Internist-intensivist Angela Kotsopoulos geeft daarna uitleg over het vervolg op de Intensive Care. “De klinische toestand van de patiënt was dusdanig verslechterd dat doorbehandelen geen enkele zin zou hebben. Er vinden dan diverse familiegesprekken plaats. We hebben tijdens deze gesprekken het met de familie gehad over orgaandonatie.” Mevrouw staat in het Donorregister geregistreerd als donor. De familie geeft akkoord voor donatie.

 

Vervolgens treedt de Donation after Brain Death (DBD) procedure in gang om te bepalen of mevrouw daadwerkelijk hersendood is. Ook vinden diverse onderzoeken plaats bij de potentiële donor om de geschiktheid als donor te bepalen.

 

Logistieke operatie

Donatie- en Transplantatiecoördinator Ruud Winkens van Maastricht UMC+ geeft uitleg over de orgaandonatieprocedure. Organen moeten worden uitgenomen en aangemeld bij Eurotransplant, er moet een donor gevonden worden, organen dienen vervoerd en getransplanteerd te worden. Om orgaandonatie mogelijk te maken, worden OK-programma’s ingepland en de juiste zorgprofessionals opgeroepen. Allemaal binnen in een zeer kort tijdsbestek om de kwaliteit van de organen zo hoog mogelijk te houden.

 

Bij de patiënt in deze casus zijn uiteindelijk het hart, de lever, alvleesklier en beide nieren getransplanteerd.

 

Donorhart

Ervaringsdeskundige Evy van Kempen vertelt tot slot haar indrukwekkende levensverhaal. Ze krijgt al op veertienjarige leeftijd te maken met botkanker. Een operatie en zware chemokuren volgen. Na de behandeling blijkt dat haar hart het begeeft. Halsoverkop komt ze in Duitsland terecht waar ze een kunsthart krijgt. Na een jaar krijgt ze een donorhart. Een aantal jaren later ontvangt ze ook nog een donornier.

 

Van Kempen: “Ik ben heel dankbaar dat het mij is gegeven dat ik een donorhart én -nier heb gekregen. Ik heb mijn leven weer terug. Wat ik heb geleerd van mijn ziekte? Blijf communiceren met de patiënt en luister naar wat hem of haar de meeste kwaliteit van leven geeft. Kijk over grenzen; de behandeling in Duitsland is mijn redding geweest.”

 

Heldere informatie

Dat er nog steeds een groot tekort is aan orgaandonoren, is de meesten wel bekend. Internist-intensivist Kotsopoulis hoopt dat de nieuwe Donorwet in 2020 daarin verandering gaat brengen. Maar ook zorgprofessionals staat iets te doen.

 

34 procent van de potentiële orgaandonoren wordt door zorgverleners niet herkend en overlijdt buiten de IC, wat orgaandonatie uitsluit. Kotsopoulis: “Goede samenwerking tussen medisch specialisten in de acute zorg is van belang om potentiële orgaandonoren te herkennen.”

 

75 procent van de familie weigert orgaandonatie bij overlijden van een naaste. “Dat heeft alles te maken met hoe wij als zorgprofessionals gesprekken voeren. Trainingen helpen daarbij. En niet om familieleden te overtuigen, maar om heldere informatie te bieden zodat de familie overwogen een beslissing kan nemen.”